Zullen de Britten weldra terugverlangen naar de vleespotten van Europa? #brexit

“Dat doen ze al”, zegt Janneke Stegeman, Theoloog van het Jaar. “Na brexit was een veelvoorkomende zoekterm in de UK: ‘wat is dat eigenlijk, de EU?’ Het gekke is, veel Britten voelen zich angstig en bekocht. Het volk voelt zich gevangen, een populist speelt daar op in en zegt dat de EU de oorzaak is en gaat het volk uitleiden. Nu gaan mensen reflecteren en denken ze: wat hebben we eigenlijk gedaan?” CDA-Wethouder in Hoogezand-Sappemeer en theoloog Erik Drenth voelt wel mee met de Engelsen: “Ik snap het onderbuikgevoel wel en herken dat soms ook bij mezelf. Zulke beslissingen moet je echter niet vanuit een onderbuikgevoel maken.”

“De EU moet iets met dit signaal. De directe invloed van de burger op Europa moet groter worden gemaakt. Democratischer. Daar is nu de kans voor. Het is wel de vraag hoe je die Britse exodus netjes gaat uitvoeren en of degene die dat gaat doen niet zijn eigen kop in de politieke strop hangt. Ik zie het ook nog wel gebeuren dat het allemaal niet doorgaat.” aldus Drenth.

Het beloofde land

Daar is Joost Röselaers, predikant van de Nederlandse Kerk in Londen nog niet zo zeker van: “Misschien zijn de Britten wel op weg naar het beloofde land! De mensen die voor ‘leave’ hebben gestemd voelden de EU als beklemmend. ‘Gezamenlijke wetten? Dat bepalen we zelf wel!’ Voor de Engelsen is Europa eigenlijk Duitsland. De rest van de landen heeft niets te zeggen. Merkel zwaait de scepter. Wat de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog niet gelukt is krijgen ze nu toch voor elkaar. Ze flikken het alsnog om te overheersen. Tenminste, dat hoor je hier in Londen in de wandelgangen.”

Drenth: “De leider die brexit uit mag gaan voeren, moet onderhandelen met Europa. Bij een vrije markt met Europa moet je je aan de standaardisatie van Europa houden, zonder dat je daar zelf inspraak op hebt. De kans dat degene die straks de touwtjes in handen neemt economische tegenspoed heeft, is vrij aannemelijk. Hij of zij moet onderhandelen over EU-zaken. Wie wil dat eigenlijk gaan doen? De uittocht is dan misschien begonnen, maar de Britten staan nog in de Sinaï-woestijn. En het is maar de vraag wat dat beloofde land is.”

In de woestijn

Röselaers ziet in brexit kansen, maar moet het ook met Drenth eens zijn: “Ik waardeer het dat Engeland trots is op het land zelf en de eigen traditie. Ik vind dat mooi, dat nationalistische. Aan de andere kant; Mozes wist welke kant hij op ging. Voormalig burgemeester van Londen Boris Johnson heeft geen flauw benul. In oktober gaat Cameron weg, maar dat is nog drie maanden onzekerheid. Johnson had, als hij Mozes was geweest, Cameron verplicht af te treden. Maar nu zit Engeland in de woestijn, zonder leider.”

Het verhaal uit het bijbelboek Exodus over de uittocht uit Egypte gaat volgens Stegeman over identiteitverwarring: “Ben ik Egyptenaar of Hebreeër, is de vraag van Mozes. Zulke verwarring is typerend voor brexit: zijn we Britten of juist Europeanen? Het is een angstige verwarring over machtsverschuivingen in de wereld. Wat is de rol van Europa? Brexit brengt een crisis aan het licht. Denken we wel na over de politieke systemen waar we in functioneren? We vinden de EU belangrijk, maar kan niet alleen over vrijhandel gaan. De EU moet ook over het ideaal gaan: wat voor Europa willen we zijn? Wat mij betreft een gastvrij Europa!

Wat nu?

“Als Cameron een echte leider is dan roept hij de noodtoestand af: ‘ons land valt uit elkaar, de komende twee jaar breng ik rust en dan komen de verkiezingen’”, zegt Röselaers. “Engeland heeft nu behoefte aan een Mozes: meer visie op toekomst of terug naar Egypte. Momenteel is de EU een zootje. Ieder land zou voor een exit stemmen. De EU is geworden tot een Egypte waar iedereen uit weg wil: arrogant, onderdrukkend. Juncker, Tusk en Rutte staan aan de top, maar wie is nou werkelijk de baas?”

Het positieve aan brexit vindt Röselaers de schokbeweging die nu door de EU gaat: “We moeten echt wat veranderen. Nogmaals: roep de noodtoestand af, hervorm de EU, verbeter de werkwijze en houd een nieuw referendum voor een nieuw Europa. Er moeten goede leiders opstaan. Misschien valt alle horror wel mee en wordt Engeland alsnog het beloofde land, met Londen nu echt als economisch centrum van de wereld!”