4 december 2017

Advent: Jozef ziet het licht

Geschreven door Japke van Malde

Er is een traditie om in adventstijd het verhaal van Jozef, zoon van Jakob te lezen, en er zijn uitleggers die menen dat deze Jozef, zonder dat hij het zelf wist, de voorafschaduwing was van Jezus Christus. Dat lijkt me meer dan onjuist, je moet nooit een nieuwtestamentische bril opzetten als je het Oude Testament leest. Maar andersom kunnen we er niet om heen: het Nieuwe Testament is nauwelijks te begrijpen als je het Oude er niet bij betrekt, tenslotte werd Jezus geboren in Israël, was hij een jood en is dat gebleven tot zijn dood.

Jozef, de zoon van Jakob, komt voor in het geslachtsregister van Jezus (Mattheus 1: 2): ‘Abraham verwekte Izaäk, Izaäk verwekte Jakob, Jakob verwekte Juda en zijn broers.’ Een van die broers is Jozef! U kent hem wel: de meesterdromer, die zo’n prachtige mantel van zijn vader kreeg, waar zijn broers jaloers op zijn. Als de verwende Jozef vertelt dat hij steeds droomt dat zijn broers diep voor hem zullen buigen, zijn ze woedend, en zodra ze de kans krijgen gooien ze hem in een put en even later verkopen ze hem als slaaf naar Egypte. Ze denken dat ze hem nooit meer terug zullen zien, maar het loopt anders: Jozef ontpopt zich als een aardige man en omdat hij de dromen van de farao uit kan leggen, wordt hij bevorderd tot onderkoning en baas van de graanvoorraad. Vanuit de diepe en donkere put, en later ook nog de donkere kerkers van de gevangenis, is er voor Jozef weer perspectief, hij ziet weer licht en wordt in de schijnwerpers gezet. Het is een heel persoonlijk en herkenbaar verhaal, zoals veel mensen ervaringen hebben van donkere tijden, opgesloten zijn, geen hoop meer hebben.

Eer voor Jozef

Aan het einde van het geslachtsregister is sprake van een andere Jozef,  alweer een zoon van Jakob, want in vs 16 staat: ‘Mattan verwekte Jakob, Jakob verwekte Jozef, de man van Maria. Bij haar werd Jezus verwekt, die Christus genoemd wordt.’  Ook deze Jozef droomde: dat zijn vrouw zwanger was van een kind dat niet het zijne was – we kunnen ons voorstellen dat dit een ontmoedigende boodschap was. Wat moet je daar mee, de schande, het onbegrip en je eigen twijfels. Maar ook deze Jozef klimt uit het dal en krijgt een belangrijke rol in het kerstverhaal. Het is natuurlijk een hele eer dat de stamboom van Jezus bij deze Jozef uitkomt, terwijl hij niet de vader is! Voor alle ouders die kinderen opvoeden die niet de hunne zijn, kan dit een lichtje in de duisternis zijn.

Kunnen we de hoop vast houden dat er ooit licht zal zijn? Juist in advent willen we elkaar deze verhalen vertellen, verhalen waarin de duisternis verdrongen wordt door het licht. We vertellen ze om de moed niet op te geven en te leren dat dingen kunnen veranderen, ook in onze dagen.

Over Japke van Malde

Japke van Malde

Japke is predikant van de remonstrantse gemeente Nieuwkoop.

Gerelateerd