Dat kan geen toeval zijn (en waarom dat het wel was)

Jongen, jongen, de engelen hebben je beschermd vannacht! Mevrouw Mali, zachtgrijs kroeshaar, donkere huid, spreekt me toe met haar prachtige Surinaamse tongval. Ze is emotioneel, maar lacht. Mevrouw Mali is een zuster in de geestelijke zin van het woord. Haar religieuze gelofte bond haar aan het ziekenhuis. Ze woont er zelfs. Het is het ziekenhuis waar mijn vriendin stage loopt, en voor een maand of twee intern zit.

Gedurende twee weken woonde ik ook in dat ziekenhuis, maar die nacht lag ik er, op de verpleegafdeling. Slapeloos door de adrenaline en de geluiden die bij een ziekenhuis horen speel ik de film van de voorgaande avond steeds weer af. De overval, het mes, het tasje, de bloedvlek in mijn t-shirt, van m’n keel naar beneden. Rennen voor mijn leven, naar het ziekenhuis waar we al zijn moeten, omdat we er wonen.

Dat mes stak al het vlees van mijn halsslagader. Eén millimeter dieper, en ik had al op mijn eenentwintigste op ontdekkingstocht in het hiernamaals gemogen. Een flinke dosis geluk hield me in leven.

Wonder

Maar het was geen toeval, meenden zovelen. De oude grijze non was ervan overtuigd dat de allerhoogste met zijn engelenmacht over mij gewaakt had. Mijn moeder belde, huilde aan de telefoon, en vertelde dat ze in mijn wonderbaarlijke overleving precies dat zag: een wonder.

Dat kan geen toeval zijn, dacht ik ook zelf. Te leven dankzij het simpele feit dat een overvaller zijn mes net niet ver genoeg doorduwde, dan is het bijna makkelijker om aan te nemen dat er een groter plan is. Engelen die over je waken, een god die om je denkt, zij zijn een tastbaarder houvast dan die ene millimeter. Die millimeter die er was, maar er ook niet had kunnen zijn.

Mijn overleven, dat kon geen toeval zijn.

Tsunami

Het was november 2004. Twee weken daarvoor werd Theo van Gogh neergestoken. Een dikke maand later, op Tweede Kerstdag, ontnam een tsunami 230.000 mensen het leven. Het was de grootste ramp in de recente geschiedenis.

De dood van Theo van Gogh, honderdduizenden doden in Zuid-Oost Azië, als mijn overleven geen toeval was, was hun dood het dan wel? Had Theo niet toevallig die dag een andere route kunnen fietsen? Hadden die engelen die mij bewaakten zich niet beter met de tektonische platen in de Indische Oceaan kunnen bezighouden?

Week van het toeval

Het is deze week de week van het toeval, zo genoemd door wetenschappers van de Radboud Universiteit. Zij praten met elkaar over dat wonderlijke concept, dat ons leven zo kwetsbaar kan maken. Toeval. Sinds kerst 2004 geloof ik er heilig in. Ik had niet meer recht om te leven dan al die anderen die door die ene ramp stierven. Toch ben ik er nog, en worden zij nog steeds gemist door hun familie.

Toeval accepteren, betekent ook accepteren dat je kwetsbaar bent. Het was inderdaad maar een millimeter. Er was geen hand die hem tegenhield. Er was slechts het simpele feit dat de werkelijkheid zich daar, op dat moment, zo ontvouwde. Het had net zo goed anders kunnen zijn.