Hoe ik vrijheid ervoer in een warzone

Wat zijn wij verwend! We mogen alles zeggen, roepen en vinden. Dat doen we, soms tot op het onmogelijke af. Maar het mag. We mogen geloven en we hoeven niet te geloven, we mogen zijn wie elk van ons is. Vanaf het moment dat we landen op de luchthaven van Kaboel besef ik voor het eerst van mijn leven dat dat recht voor heel veel mensen heel, heel erg ver weg is. Dit is een warzone: in peloton voorbij rennende militairen, gevechtshelikopters en bevoorradingsvliegtuigen. En dat allemaal om in feite een enclave van relatieve vrijheid te beschermen. Ik ben op UNESCO-missie voor het vernieuwen van het nationale leerplan: wat moeten de kinderen leren om de nieuwe maatschappij te helpen opbouwen, een maatschappij waarin angst niet meer de boventoon voert en vrijheid gewaarborgd is.

We bezoeken een school waar we met tien ouders, leerlingen en leraren zullen spreken. Als we de zaal binnenkomen, zitten er zo’n honderd mensen op ons te wachten. De bijeenkomst wordt geopend door een imam die reciteert terwijl er links en rechts mobiele telefoons afgaan én opgenomen worden. Dat is dan ook ongeveer de enige bijdrage van de heren. Met hysterisch overslaande stem doet de ene na de andere moeder en lerares haar betoog. Voor het eerst wordt er naar hen geluisterd. Maar de leerlingen, die komen niet aan bod. Dus ik neem de twintig jonge meiden mee naar buiten en daar, op het schoolplein in de zon, gaan ze los. Ze weten heel erg goed wat ze willen en nodig hebben. En zij weten dat moeiteloos te verbinden met hun religieuze leven, al is het maar door elke zin die met dank aan Allah begint – Besmellah Rachmane Rahim.

Achter glas

Als ik terug word gereden door de VN-auto, zie ik aan de andere kant van het glas een wereld van mannen en boerka’s voorbij schuiven, waar ik niet aan mag deelnemen en die een schril contrast vormt met de open en ambitieuze meiden in de school. Ik mag de auto niet uit en de compound niet af. Vrijheid is opeens iets abstracts. Verreweg het leukste gesprek hebben we op de plek waar ik het minst verwacht zou hebben: het departement voor islamitisch onderwijs. De media beïnvloeden ons want voor mij zien de beide directeuren eruit als de eerste de beste talibanstrijders die een AK-nogwat onder de bank hebben liggen, maar we hebben het over leerboeken, toekomstperspectieven voor de leerlingen en hoe tolerantie vergroot kan worden.

Niets is wat het lijkt. En dat besef ik drie weken later maar al te goed: het bericht bereikt ons dat de meisjesschool waar we de gesprekken hebben gehad is geraakt bij een raketaanval. Allah is groot, gelukkig was er op dat moment in de namiddag geen les. Geen van de kinderen en leerkrachten was aanwezig. Maar naar school kunnen ze voorlopig niet meer. Die compounds en gepantserde voertuigen zijn er niet voor niets. De vrijheid die voor mij voorheen altijd zo vanzelfsprekend was, is dat nooit meer op dezelfde manier. Ik koester het, want het is het meest kostbare wat wij hebben. En het doet pijn om te zien dat sommige mensen daar zoiets lelijks van maken.

Van de redactie: nieuw jaarthema

Naast verdraagzaamheid is vrijheid een kernwaarde van de Remonstranten. Vrijheid was ook een sleutelwoord in het optreden van Maarten Luther en in het begin van de Reformatie, iets wat in 2017 wereldwijd herdacht zal worden. Geloofsvrijheid is ook in het christendom nooit vanzelfsprekend geweest. De geschiedenis van het Protestantisme en van de Remonstranten in het bijzonder is doorspekt met voorbeelden waarin vrijheid onder druk kwam, verdedigd moest worden of juist weer werd herwonnen. Ook in onze tijd is vrijheid een drijfveer die mensen in beweging brengt, ten goede maar soms ook ten kwade.

Wat is vrijheid precies? Welke pleidooien voor vrijheid inspireren ons? Hoe verhoudt vrijheid zich tot verantwoordelijkheid? Wat voor vrijheid hebben we nodig in deze tijd met grote groepen mensen op drift, oorlog in het Midden-Oosten en spanningen in onze samenleving? We gaan op zoek naar een nieuw pleidooi voor vrijheid met in gedachten het gegeven dat we in 2017 vijfhonderd jaar Reformatie gedenken. De AdRem van juni 2016 introduceert het nieuwe jaarthema. Dit artikel komt uit dat juninummer van AdRem.

€ 0

Proefnummer AdRem, remonstrants magazine

Vraag nu een proefnummer aan van AdRem, het remonstrantse magazine!

bestel voor € 0