22 februari 2021

Tolerantie, drie webinars (15/22/29 april, 13.30-15.00 uur)

Geschreven door Bert Dicou

Actueel Foto: Ambasador via Pixels

Tolerantie, drie webinars (15/22/29 april, 13.30-15.00 uur)

De Remonstranten zijn een beetje een wonderlijk kerkgenootschap. Andere kerken zijn vaak veel uitgesprokener in wat zij geloven. Remonstranten zijn daar niet zo van. De remonstrantse kerkorde houdt het erop dat het kerkgenootschap een belijdenis kán aanvaarden, maar dat die niet dwingend kan zijn. ‘Zij doet een beroep op het persoonlijk geloof en geweten, zonder daarover te heersen.’ En herzien is altijd mogelijk. Een dergelijke belijdenis ‘wordt opgenomen in de liturgische geschriften van de Broederschap, tezamen met geloofsgetuigenissen uit de gemeenschap van de kerken’.

Remonstrants en doopsgezinds zelfverstaan

De sectie Grondslagen in de kerkorde is tamelijk kort, en het voornaamste wat er inhoudelijk wordt vastgesteld is dat ‘de Remonstrantse Broederschap een geloofsgemeenschap [is] die, geworteld in het evangelie van Jezus Christus en getrouw aan haar beginsel van vrijheid en verdraagzaamheid, God wil eren en dienen’. De beginselverklaring. Opvallend: onder de dingen die kennelijk in ieder geval gezegd moeten worden, ook als je weinig woorden wil gebruiken, horen de principes ‘vrijheid en verdraagzaamheid’. Al met al krijg je de indruk, dat tolerantie welhaast belangrijker wordt gevonden dan de inhoud van het geloof.

In april (15/22/29) houden we als Arminius Instituut/Remonstrants Seminarium en Doopsgezind Seminarium een reeks van drie online bijeenkomsten (‘webinars’) over tolerantie. Ook voor de Doopsgezinden een kernbegrip in hun zelfverstaan. De reeks bestaat uit korte lezingen, debatten en gesprekken over deelonderwerpen in kleinere groepen. Iedereen welkom! Opgave bij v.l.m.kok@vu.nl

Godsdienstvrijheid

Ik weet niet of het een op alle punten geruststellende reeks gaat worden. De eerste lezing van de reeks, die van sessie draagt al de omineuze titel: ‘De vermeende verdraagzaamheid van het vrijzinnig protestantisme’. Wie zich een klein beetje verdiept in de geschiedenis van de Remonstranten, om me daar maar even toe te beperken, weet dat het beginsel niet altijd in de praktijk van het kerkelijk leven is terug te vinden geweest. Wat kunnen die eigenwijze vrijzinnigen het grondig met elkaar oneens zijn!

Hoe dan ook, mogen de Remonstranten op hun conto schrijven dat het onderwerp ‘tolerantie’ al begin 17^e eeuw op tafel lag. Al ging het toen, in de discussie tussen remonstranten en contraremonstranten, vooral over het door de eersten geuite verlangen dat hun eigen standpunt getolereerd zou worden. Maar principieel stonden zij voor de overtuiging dat het goed zou zijn als de staat het naast elkaar laten staan van verschillende religieuze opvattingen zou garanderen.

Tolerantie nu kritisch bevragen

De webinars gaan overigens evenzeer over het nu als over de geschiedenis. Alleen de eerste sessie (15 april) is expliciet historisch. In de 21^e eeuw aangekomen – en daar zullen twee van de drie webinars aan gewijd zijn – is tolerantie een waarde die kritisch bevraagd mag en moet worden. In het heftige krachtenspel van de huidige samenleving lijkt er meer nodig dan het welwillend verdragen van wat niet 100% strookt met eigen opvattingen. Zijn vrijheid en verdraagzaamheid het juiste antwoord als met behulp van massamedia leugens, absurde theorieën en abjecte opvattingen over groepen medeburgers over de samenleving worden uitgestort?

Sessie 2 (22 april) speelt zelfs met de gedachte van ‘tolerante censuur’. Verder, zo is ook wel evident, is het nauwelijks nog een voor een kerkgenootschap acceptabele houding om je in je eigen tolerante kamp op te sluiten.

In sessie 3 (29 april) klinken vrijzinnig-protestantse en rooms-katholieke stemmen die pleiten voor een aanzienlijk minder minimale inzet.

Lees meer op https://arminiusinstituut.remonstranten.nl/blog/actueel/webinars/