Explosie van diversiteit

Gambia, Palestina, Marokko, Dominica, Ghana, Israël. Ik heb in aardig wat landen rondgelopen. Elke keer een andere taal, een andere cultuur. Het merkwaardige gevoel ergens een ‘vreemdeling’ te zijn. En tegelijk de eer om gastvrijheid te genieten. In Bolgatanga schoof ik aan bij een moslimfamilie voor de maaltijd. In Nazareth bezocht ik een Arabische kerkdienst.

Het is best ingewikkeld om een connectie te maken met mensen die in uiterlijk, taal en cultuur heel anders zijn dan jijzelf. Het vergt inspanning. Ik reis vaak alleen en als ik in zo’n ver land een Nederlander tegenkwam, of ergens een Heineken-pilsje te koop zag, greep ik de kans om me weer even ‘thuis’ te voelen.

Het Pinksteren van tweeduizend jaar geleden draait om die kloof die er gaapt tussen mensen uit verschillende windstreken. Ze komen samen in Jeruzalem. Maar ze zijn pas écht samen, als Gods geest mensen verbindt. Wat is die geest? We weten het niet. Een wind, een vuur. De mensen die destijds bij elkaar waren, voelden het: er hangt iets in de lucht.

Met Pinksteren vieren we de explosie van diversiteit in onze wereld. Alleen al in ons eigen land zijn er oneindig veel verschillen. Als samenleving hebben we de neiging diversiteit als probleem te zien. Dat gevoel dat mensen je pas serieus nemen als je ABN spreekt. Of dat nieuwkomers zich maar moeten aanpassen. “In Nederland spreken we Nederlands!”

Maar de diversiteit wordt met Pinksteren helemaal niet uitgewist – integendeel. Toch blijft het moeilijk. Ik merk het ook: ik kan nog zo veel gereisd hebben, maar mijn vrienden zijn wit en hoogopgeleid net als ik. En ik woon, werk en kerk tussen mensen die zijn zoals ik. Het gaat bijna vanzelf: we omringen ons met mensen die op ons lijken.

Pinksteren is onze jaarlijkse uitnodiging om dat te doorbreken.

Maar hoe? Een ‘Pinksterervaring’ had ik op zondag 18 mei, tijdens de demonstratie die het kabinet opriep om een rode lijn te trekken om zo Israël een halt toe te roepen. Met honderdduizend mensen, van wie velen voor het eerst demonstreerden. Voor hen een uitdaging: je moet echt een drempel over.

Terwijl ik met Rachelle van Andel, predikant van Vrijburg in Amsterdam, een spandoek met een bijbeltekst omhoog hield, liep voor ons een jong islamitisch gezinnetje. De hele samenleving kwam samen. Het was vastberaden, gemoedelijk, massaal, urgent. Op enkele kleine momenten dreigden mensen elkaar te verliezen. Bijvoorbeeld als een groep “intifada revolution” zingt. Intifada betekent feitelijk ‘opstand’, maar wordt ook met terrorisme geassocieerd. Niet alleen diversiteit in taal, maar ook interpretatie kan makkelijk een wig drijven tussen mensen. Hoor jij hetzelfde als wat ik wil zeggen? Daarmee omgaan, dat vraagt een inspanning: in gesprek blijven, in wijsheid luisteren, vragen stellen als iemand iets zegt dat je prikkelt, niet direct oordelen.

Die warme, wijze wind – noem het geest – woei voelbaar door de menigte. Die hielp mensen de drempel over en verzachtte de harten in eensgezindheid: nooit meer is nu! Maar of die wind ook het kabinet heeft bereikt…