Omdat het kan?

Ik had in juni het genoegen om in de Geertekerk een gastpreekbeurt te doen. De kerk, zo kon je in Trouw lezen, die momenteel een groeispurt meemaakt. Lijkt haast niet van deze tijd. Of is dit juist heel erg van deze tijd?

Ik sprak nog even wat Geertekerkers, voorafgaande aan de dienst. We filosofeerden wat over hoe dit nou toch zo kon gebeuren. Wij kwamen tot het vermoeden dat de tijd van Onzin aan zijn einde begint te komen en dat het voor het gevoel van mensen de hoogste tijd voor Zin wordt. 

Tijd van Onzin voorbij?

De onzin die we beleven in de vernietigende oorlog die in de Oekraïne wordt uitgevochten; een oorlog die alles wat van waarde is onder druk zet en die ons, ook al wonen we niet in oorlogsgebied, doet beseffen hoe kwetsbaar wij zijn, hoe kwetsbaar democratie is, hoe kostbaar een vreedzame samenleving is. 

Totale onzin beleven we aan hoe er nog steeds omgegaan wordt met ons milieu en onze leefomgeving, de onzinnigheid van het grenzeloos gretige graaien, het heilige divident, de alleszaligmakende winst, het dwangmatige kopen van rotzooi en waardeloze gadgets omdat het zo lekker goedkoop is. Waar men met droge ogen dóórverbruikt en -verbrast en vervliegt omdat ‘the sky the limit’ is. Het absolute dieptepunt van deze spilzucht is symbolisch bereikt door de implosie van een onderzeeërtje waarin een paar puissant rijke toeristen zaten. Net zoals men ooit verpoosde op het gelauwerde onzinkbare luxe cruiseschip, welks schamele resten zij gingen bekijken: ‘omdat het kan’. Als je maar genoeg geld hebt. 

Die grenzeloze, waarden-loze grondhouding……… die moet stoppen.

We zijn zo langzamerhand echt toe aan waarden als: genoeg is genoeg, aan: zelfbeheersing, leren leven met dat je niet alles hoeft te hebben wat je krijgen kunt. Beseffen dat economische groei niet almachtig is en geen heilige graal. Als we nog even doorgaan op de oude voet dan kunnen we niet anders dan concluderen dat we de aarde onbewoonbaar gemaakt hebben. In elk geval voor onze soort. Dit wisten we overigens 40 jaar geleden al, toen De Club van Rome het rapport ‘Grenzen aan de groei’ uitbracht.

Het is tijd voor nieuwe Zin!

Een goed verhaal, hoopvolle ontwikkelingen, moed om te protesteren. Hart onder de riem. Leven in bescheidenheid. Besef van eigen en elkaars kwetsbaarheid. Geloof in genoeg in plaats van geloof in groei. De aarde als geschenk bewaren in plaats van haar leeg te graaien. Zij is bruikleen, geen eigendom. Menselijkheid in plaats van marktwerking. 

De bijbel kent een oude traditie van kritiek op cultuurgewoontes, op nietsontziende machthebbers en op degene die de aarde overbelasten in plaats van laten bloeien. De bijbel laat ons stilstaan bij de schoonheid van het kleine, het mooie van zorgen voor elkaar en de relativering van menselijke machtswaanzin. Daarnaast heeft ze humor en vervoering te bieden. En zij is altijd een kritische spiegel om in te kijken en jezelf af te vragen: wat kan ik bijdragen? Waartoe ben ik geroepen?

Als je als geloofsgemeenschap de openheid en de bereidheid hebt om met oude en jonge mensen te zoeken, samen je gedachten en waar je bang voor bent serieus te nemen, en als je daar een goed verbindend en waarden-vol verhaal over kunt vertellen, dan ben je goed bezig. 

De oude levensrichtlijnen uit de bijbel zijn zo gek nog niet. 

Mensen zijn toe aan wat echt waarden-vol is. Mensen zijn toe aan daadwerkelijke zin. 

Omdat het kan

Toevallig (of niet heel toevallig – wij zijn er al 405 jaar) zijn Remonstranten hier heel goed in. Hun open oog voor de cultuur, hun kritische vragen en wetenschappelijke interesse, hun verbondenheid met de joods-christelijke traditie, hun blijvend jonge harten en geesten én hun besef van verantwoordelijkheid voor wat je zelf gelooft, maakt hen een inspirerend adres om eens binnen te lopen en te luisteren en je vragen een dak boven je hoofd te geven. 

Wij zijn niet uit op ‘bekering’. Wij winnen geen zieltjes, nee: ‘wij voeden zielen’. Opdat je weer verder kunt. Bemoedigd, gesterkt, en wie weet wat blijer en hoopvoller. 

Om de heersende Onzin het hoofd te bieden en om van harte je tegengeluid te laten klinken.