Hallo, ik wil graag een nier doneren

“Hallo, ik wil graag een nier doneren.” Met die woorden belde ik het algemene nummer van het ziekenhuis. Niet zo handig natuurlijk, ik werd doorverbonden. En doorverbonden. En doorverbonden. Er moest vanzelfsprekend ook worden uitgesloten of ik niet een of andere gek was. Uiteindelijk ben ik fantastisch geholpen en heb ik een nier af mogen staan. Anoniem. Jaarlijks staan in Nederland enkele tientallen mensen (het aantal groeit gestaag) een nier af voor een onbekend blijvende ontvanger. De ontvanger zelf weet niet wie hem of haar een vervangende nier heeft gegeven. Met deze vorm van doneren worden vooral nierpatiënten geholpen die via de wachtlijst om medische redenen heel moeilijk aan een vervangende nier kunnen komen. Tegenwoordig vooral ook nierpatiënten die wel een donor hebben, maar die niet matcht. In dat geval geeft de niet-matchende donor zijn nier weer aan een andere nierpatiënt. Een anonieme donor maakt het mogelijk, dat er niet één, maar twee, en soms nog wel meer, nierpatiënten geholpen worden.

Jezus’ gelijkenis van de barmhartige Samaritaan is inmiddels een soort naamgever geworden van dit ‘anonieme doneren’. De vraag “Wie is mijn naaste?” staat in dit verhaal centraal, waarin verteld wordt wat deze Samaritaan voor een medemens doet die niemand wil zien liggen. De lezer begrijpt dat je een mens in nood moet helpen, maar er staat niets over gevoelens, persoonlijke beweegredenen van degene die helpt. Je leert ook niets van een persoonlijk contact na afloop. Hij doet wat aan nazorg (verzorging regelen, rekening betalen), maar hij zoekt geen contact meer met degene die hij heeft verzorgd. Het blijft allemaal heel zakelijk en het verhaal stopt gewoon op het moment dat hij zijn goede daad heeft gedaan.

Loslaten, dat is het aantrekkelijke

De beweegredenen voor anoniem donoren zullen niet voor iedereen gelijk zijn. Het zal altijd wel iets te maken hebben met de wens iets goeds te doen, iemand te willen helpen, al is het een onbekende. Voor mij had het te maken met de gezamenlijke dankbaarheid en vreugde dat in 2009 mijn echtgenote na jaren van dialyseren en teruglopende gezondheid een vervangende nier kreeg. Maar de directe aanleiding om mij als anonieme donor te melden was het bericht dat de directeur van de Nierpatiëntenvereniging in 2014 anoniem donor was geweest, een bericht dat in de wereld van de nierpatiënten veel indruk had gemaakt.

De barmhartige Samaritaan ging na zijn hulp heen en liet los. En zo is het ook met de anonieme donoren: soms krijgen ze nog een geanonimiseerde bedankbrief van de ontvanger. Ik had zelf aangegeven daar geen prijs op te stellen. De mededeling van het ziekenhuis dat de operatie van de ontvanger goed was verlopen was voor mij voldoende. Met de sociale media waarin mensen van hun doen en laten kennis geven was het wel afwachten of niet via die kanalen de anonimiteit toch geschonden zou worden. Maar dat is gelukkig niet gebeurd. De wetenschap dat je na een anonieme donatie loslaat maakt het tot een aantrekkelijke manier van doneren. Ik zal niet verhelen dat de zeer persoonlijke wijze waarop ik door het ziekenhuis voor en na de operatie ben begeleid en de belangstelling en meeleven van de mensen om mij heen mij zeer geraakt hebben. Het herstel ging zoals bij heel veel donoren vlot. Ik kon na twee dagen het ziekenhuis verlaten en na een maand deed ik alle dingen weer die ik voor de operatie ook deed. En last but not least droeg ik het goede gevoel met mij mee dat ik iets van waarde heb achtergelaten.