Waarom de kerk niet kan bestaan zonder stille krachten!

‘Upstairs downstairs’ ken je die Britse dramaserie? De gegoede burgers leven in het volle licht op de begane grond, het bedienend personeel dat de boel draaiende houdt leeft in een eigen wereld in de kelder. Ik moest er aan denken toen ik sprak met Marianne Smits uit Utrecht. Zij is daar contactlid en onderhoudt in die functie de contacten met gemeenteleden die uit beeld dreigen te raken en extra aandacht nodig hebben. Bijvoorbeeld omdat zij ziek zijn of niet meer zo gemakkelijk in de kerk kunnen komen. Zij coördineert ook het contactledenwerk in de Geertekerk. “De diensten zijn natuurlijk het uithangbord van de gemeente. Maar in de kerk wordt veel onzichtbaar werk gedaan door allerlei vrijwilligers. Zonder hen kan de gemeente als gemeenschap niet bestaan. Wij hebben bijvoorbeeld vijfenvijftig contactleden, dat is tien procent van ons leden- en vriendenbestand. Dat mag wel eens wat meer in het licht komen”, zegt ze.

Zijn jullie een soort ouderling zoals Jan Siebelink die beschrijft?
Neeeeee, we zijn niet betuttelend hoor en we bidden meestal niet samen. Contactleden zijn de ogen en oren van de kerk. Een predikant kan nooit al zijn of haar schaapjes in de gaten houden. Dat ‘gat’ vullen wij een beetje op. Zo blijven wij op de hoogte van het wel en wee van onze gemeenteleden. Utrecht is verdeeld in zeven wijken en om de stad heen liggen nog acht regio’s. Die hebben allemaal hun eigen contactleden. Wij geven onze bevindingen door aan de predikant, die beslist zelf of hij of zij actie onderneemt. Vorig jaar hebben we onze werkwijze bijgesteld omdat mensen meer gebruik maken van sociale media en ook mondiger zijn geworden. Leden en vrienden krijgen niet automatisch meer een kennismakingsgesprek, maar we laten het initiatief nu bij henzelf. We bieden het aan maar gaan er niet zelf actief achteraan.

Hoe gaat zo’n gesprek dan?
Als we binnenkomen leggen we eerst uit wie we zijn. En we vragen hoe het met iemand gaat. Dan krijgen we veel te horen over problemen in de familie, over ziekten en kwaaltjes en over eenzaamheid. We zijn geen sociaal werker, maar bieden een luisterend oor. En we regelen een bloemengroet in het ziekenhuis, kaarten bij ziekte en bij kerst. Mensen zijn vaak heel dankbaar als je komt, dat is mijn beloning. Soms is het belastend omdat iemand dan een te groot beroep op je doet. Ik ben natuurlijk niet meteen de vriend van degene die ik bezoek, het is in dit werk noodzakelijk om je eigen grenzen af te bakenen, dat wel.

Op 25 maart werd de landelijke contactledendag gehouden. Wat heb je daar gehaald?
De dag ging over rituelen, die ons houvast kunnen bieden in allerlei omstandigheden. In de kerk en in het contactledenwerk. Maar ook over zingen als ritueel en over rituelen in andere levensbeschouwingen. Er waren zeventig mensen, veel meer dan in andere jaren. De inhoudelijke kennis is heel nuttig voor contactleden, maar ook de onderlinge uitwisseling over wat je meemaakt zorgt weer voor extra motivatie.