Levensbeschouwingen weten wel raad met diversiteit (als ze het goed doen)

Mensen hebben de gave een dubbel perspectief te hanteren. Bekijk het ook eens van de andere kant, zeggen we dan. We willen graag op een ander been gezet worden. Nieuwe wegen inslaan. Tegelijk hechten we ook aan continuïteit. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Never change a winning team. Ja, zo doe ik dat nu eenmaal. Verandering en continuïteit strijden om voorrang. Er zijn tijden dat alles in beweging lijkt en niets meer is wat het was, zoals rond 1968 of toen de muur viel. Maar er zijn ook periodes dat de wereld in een patstelling lijkt te zijn terecht gekomen, zoals tijdens de koude oorlog of in onze dagen van polarisatie.

De spanning tussen verandering en continuïteit bepaalt ook onze kijk op diversiteit. Dankzij de globalisering en allerlei migratiestromen is de Nederlandse samenleving stukken diverser geworden. Of je nu op religieuze verscheidenheid let of etnische variatie, op verschil in opleiding of in inkomen en huisvesting, diversiteit is voelbaar aanwezig.

Symposium ‘Levensbeschouwen en samenleven: Speels omgaan met diversiteit’  

16 november 2018, 13:30 - 17:00 uur, Geertekerk, Utrecht

Het debat over diversiteit is sterk gepolariseerd. In het publieke en het privédomein gelden steeds minder gedeelde waarden. Levensbeschouwingen, zowel religieuze als humanistische, kunnen hun expertise inbrengen bij de zoektocht naar nieuwe waarden. Spel biedt daarbij een dubbel perspectief.  Lees verder

Verkaveling

In Nederland hadden we tijdens de verzuiling een manier om met diversiteit om te gaan. De levensbeschouwelijke verschillen – al dan niet religieus, al dan niet ideologisch – waren verkaveld. De zuilen leefden keurig naast elkaar en langs elkaar heen, behalve dan op het Binnenhof, want het land moest worden geregeerd. Er staan nog wat restjes van de zuilen overeind in de politiek, de media, de zorg en het onderwijs. Maar die kunnen de nieuwe diversiteit niet aan.

Samenleven is daardoor ingewikkelder geworden. We haasten ons van de ene hype in de media naar de andere, en vaak is de nieuwe diversiteit de oorzaak. Het debat over Zwarte Piet is nu een jaarlijks weerkerend ritueel geworden, maar fundamenteler is de verwarring rond het migratie- en uitzetbeleid, of de ruis in het kapitalistische systeem.

Weet van waarden

Door de erosie van de zuilen zijn levensbeschouwingen hun platform en invloed kwijt geraakt. Met het vervuilde verzuilde badwater is het kind van de levensbeschouwelijke waarden weggegooid. Dat is spijtig, want levensbeschouwingen hebben weet van waarden. Bovendien kennen ze het dubbele perspectief, van een menselijke en een sacrale werkelijkheid, van een bestaande en een gewenste samenleving. Ook hebben ze ervaring met het dubbele perspectief van de verbeelding.

De huidige polarisatie is aanleiding tot het symposium ‘Levensbeschouwen en samenleven: Speels omgaan met diversiteit‘ op 16 november a.s. in de Utrechtse Geertekerk. Het thema wordt belicht door sprekers uit het humanisme, de islam, het vrijzinnig christendom en de wetenschap. Verder worden vier boeken gepresenteerd die mede aanleiding waren voor dit symposium.

Zijn meest recente publicatie, ‘Speltherapie voor verward Nederland: Omgaan met nationaliteit en diversiteit’ (AUP, 2018, € 9,99), was mede aanleiding tot het symposium op 16 november.

Meer info over het symposium: https://deltaplanwaardeneerst.nl/symposium/. Vooraanmelding gewenst: v.l.m.kok@vu.nl.