De weg naar beneden is de weg naar boven #Trump

Maandag 18 januari 2021 begint de week van de onstuitbare vrije val van Trump, de man die zich The Donald liet noemen en die de ultieme belichaming werd van het jaren ’80 verschijnsel YUP, de Young Upwardly-mobile Professional.

Michael Douglas, in de rol van Gordon Gekko uit de film ‘Wallstreet: Money Never Sleeps’  (1987), preekte in die film het evangelie van de hebzucht onder het credo greed, for the lack of a better word, is good. De afkorting greed is good werd vervolgens het ultieme geloofsartikel van rechts-conservatief Amerika.

Gekko schildert in de Hollywood-succesfilm Wallstreet de VS van Amerika af als een slecht presterende multinational die alleen door hebzucht van de ondergang gered kan worden. Als een soort Johannes de Doper van Donald Trump proclameert hij in de jaren ’80 America has become a second-rate power. Its trade deficit and its fiscal deficit are at nightmare proportions.
Je hoort hier als het ware het ‘warming-up’ deuntje van Trumps’ ‘Make America Great Again’ (MAGA) megahit.

Hebzucht en machtswellust

Voor de film Wallstreet stonden de effecten- en derivaathandelaren Milkin, Boesky en Icahn model. Trump speelde in die tijd nog geen hoofdrol, kwam als vastgoedhandelaar net kijken en was een soort van figurant in de New Yorks scene van die tijd. Het was tegelijkertijd de periode van daklozen in kartonnen dozen op de Bowery, het instorten van de infrastructuur van de stad (ik studeerde er en woonde in the Lower Eastside) en het verval van de Bronx. Wel werkte Wallstreet als een magneet op Trumps verbeelding en zette de film zijn ambitie in turbostand: hebzucht en machtswellust vormen een ideale brandstof voor zowel het ongebreidelde schrapen naar geld als het genadeloos schrappen van compassie.

Trump is een ‘loser’ (een slechte verliezer, dat dan weer wel) en zelfs waar hij ‘goed’ in is, is niet oorspronkelijk of origineel, maar gekopieerd of gepikt van iets of iemand anders; of in de woorden (ook uit de jaren ’80 ) van Rolling Stone Mick Jagger it is merely recycling…a rehash of something else.

Ideologie ten grave dragen

Het was namelijk Ronald Reagan die politiek vorm gaf aan greed is good met zijn economie van het aanbod en zijn beleid van belastingverlaging en deregulering van het bankwezen. Onder hem verdrievoudigde de Amerikaanse overheidsschuld zich. Op het punt van schulden maken (zowel in de private- (Deutsche Bank), als in de publieke sfeer (overheidsfinanciën)) excelleert Trump overigens wel.

Het wordt tijd dat die hele ideologie van de Young Upwardly-mobile Professional (YUP) ten grave wordt gedragen met het verdwijnen van Trump uit het Witte Huis.
Het heeft niets goeds gebracht. Goddank gaan de meeste Yups binnenkort met pensioen en kunnen we misschien een punt zetten achter deze mens- en wereldvisie die als souffleur van marktwerking zo desastreus is (geweest) voor ons particuliere welzijn en het publieke belang. Met het verdwijnen van de Yup par excellence van het wereldtoneel ligt de weg misschien weer open voor ‘de weg naar beneden’ zoals die verwoord is door Henri Nouwen.

Hoogste tijd voor de weg naar beneden

Het is de ‘weg naar beneden’ waar Nouwen in reactie op de begin jaren ’80 opkomende Yuppen de routebeschrijving van schreef voor Sojourners, een Amerikaans tijdschrift uit Washington DC dat spiritueel- evangelische vernieuwing met sociaal engagement verbindt. Zoals het woord ‘sojourners’ (letterlijk: pelgrims) zegt, gaat het volgens Nouwen om een zoektocht, een pelgrimage in de voetsporen van Jezus die ons voorging op de weg ‘naar beneden’. Het is de weg van de dienaar, de weg van het loslaten van het eigen belang als de maat der dingen. Naast de weg van de inkeer is het vooral de route die de zelfverheffing, zelfverheerlijking en zelfverrijking links laat liggen.

Het is de weg van verootmoediging en van deemoed, de weg van Christus die hoewel ‘Hij die de gestalte van God had, zijn gelijkheid aan God niet vasthield, maar losliet om de gestalte van een dienaar aan te nemen ..’ (Filippenzen 2:6-7). Het is ook de weg naar beneden die loopt van eigen belang naar algemeen belang. Of zoals de Terminator (Schwarzenegger) het zo ontroerend verwoordde in zijn videoboodschap (10.01.2021) waarin hij zowel Trump’s  self-rigtheous  selffishness  veroordeelde als zijn katholieke opvoeding in herinnering riep:

And from those days I remember a phrase that is relevant today: a servant’s heart. It means serving something larger than yourself. (-) It is a public servant’s heart….that serves something larger than their own power…  We need public servants who will serve higher ideals.  (https://twitter.com/schwarzenegger/status/1348249481284874240).