Een meldpunt voor ontkenning, dat hebben we nodig!

Een meldpunt voor indoctrinatie in het onderwijs. Ik blader achteloos verder in mijn krant, om met dubbele snelheid terug te bladeren, als langzaam tot mij doordringt wat daar eigenlijk staat. Indoctrinatie in het onderwijs. Van vermoede linkse ideeën, want daar gaat het om. Nou kan ik als internationaal curriculumexpert niet anders dan beamen dat onderwijs – net als media – uitstekende kanalen zijn om als overheid de eigen denkbeelden te verheffen tot nationale of religieuze geschiedenis en de gewenste ontwikkelingsrichting van de natie.

Ik heb vaak genoeg gezien dat openheid en diversiteit niet in de politieke agenda’s van regeringen en dus ook niet in onderwijsprogramma’s passen, terwijl uitgelichte punten van de nationale religie of het economische systeem dat wel doen. Daar zijn wij niet helemaal van gevrijwaard, op momenten dat de Nederlandse overheid voorlichting over homoseksualiteit bijvoorbeeld verplicht stelt in het curriculum. Met de uitgangspunten van bijvoorbeeld de Islam ligt dat al een stuk ingewikkelder. Waar sommige scholen levensbeschouwing geheel buiten de deur houden, kiezen andere ervoor om leerlingen toch met in elk geval de basisbeginselen van levensbeschouwingen bekend te maken. Om maar aan te geven dat er allerlei maatschappelijk-culturele normen bestaan náást de geschreven regels.

Waarden als kern van de samenleving

Normen- en waardenvrij onderwijs bestaat helemaal niet, hoe graag een bepaalde politieke partij dat zou willen. En dat is maar goed ook. De linkse ideologie waar de betreffende partij het steeds over heeft bestaat ook niet, in elk geval niet als louter linkse opvattingen. Elke ouder zal woedend de school bestormen als hij of zij vindt dat het eigen kind onrecht is aangedaan, of dat nou om pestgedrag van medeleerlingen of de leraar gaat, om een vermeend te laag schooladvies, of om hondenpoep in de zandbak van de speelplaats.

Het gaat hier om algemeen geldende waarden en normen, die in het christelijke speelveld een jaar of twintig geleden als ‘vrede, gerechtigheid en heelheid van de schepping’ werden gepresenteerd. De kern van het christendom en – met uitzondering van de toevoeging over de schepping – universeel toepasbaar op ons allemaal. Niks geen linkse ideologische kletspraat, maar de kern van onze samenleving.

Respect, liefde en veiligheid wil iedereen

Iedereen wil dat zijn of haar kind gerespecteerd wordt, liefde vindt en een veilige toekomst op kan bouwen. Daarvoor is liefdevolle aandacht nodig, en ook kennismaking met de diversiteit van de samenleving en de veelheid van opvattingen. Die opvattingen spreken elkaar per definitie tegen, ook op school in de geschiedenislessen, bij burgerschap en maatschappijleer.

Ja, de westerse beschaving heeft prachtige muziek en literatuur voortgebracht. Het heeft mensen ook gereduceerd tot objecten die je naar gelang je eigen wensen als mens kon ontkennen en minderwaardig kon behandelen. Het heeft prachtige steden neergezet en de grootste dictators voortgebracht. Het heeft godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting neergezet en hele volkeren onderdrukt.

Eigen helden benoemen

Elk land heeft zijn eigen helden nodig, waar romantisch mee omgegaan wordt. De taak van het onderwijs is om de krachten van die helden te benoemen én om hun daden met hun gevolgen over het voetlicht te brengen. Dat is geen indoctrinatie, dat is goed onderwijs. Dat is níet het afbreuk doen aan de ‘witte’ eigenheid, maar doordacht naar de eigen samenleving kijken. Die samenleving wordt helemaal niet gevormd door alleen de ‘witte Nederlander’. Al heel erg lang niet. Nederland is altijd een smeltkroes geweest en daar zit juist de kracht. We hebben wethouders die ook moslima zijn, verpleegkundigen die ook Surinaams zijn, leraren die ook LHBT’er zijn en artsen die van over de hele wereld komen.

Die veelzijdigheid ontkennen en doen alsof er sprake zou zijn van ‘de Nederlander’ die bedreigd wordt, en de media en het onderwijs inzetten om ons daarvan te doordringen, is indoctrinatie. Het is zeker niet wat leraren in het onderwijs dag in dag uit, de dominee op zondag en theatermakers in de avond aan het doen zijn. We hebben geen meldpunt nodig voor indoctrinatie, maar voor mensen die de veelzijdigheid van onze samenleving ontkennen.