Verdraagzaam, zolang het ons uitkomt

Trump en zijn regering vertrekken, Baudet en zijn entourage vallen ruziënd uit elkaar. We kunnen weer opgelucht adem halen. Onze gebeden zijn verhoord. Onze zorgen zijn voorbij. We kunnen weer normaal gaan doen. En ons weer wentelen in ons eigen gelijk.

Remonstranten staan aan de goede kant van de geschiedenis. We laten ons graag voorstaan op onze openheid en verdraagzaamheid. Bij ons mag het wel, en iedereen is welkom! Die boodschap is goed gehoord, zeker door LHBTI’ers. De remonstranten zijn een vrijhaven voor mensen die zich in andere, meer orthodoxe kerken uitgesloten voelen. ‘Kijk ons eens goed zijn’ is de stemming. Wij houden van iedereen. Die noemen we de Ander. En als iedereen nou doet zoals wij is er niets aan de hand. Dan komt de wereldvrede in rap tempo naderbij.

Wij zijn goed

Maar is dat nou zo? Zijn wij werkelijk goed? Zijn we echt zo open en verdraagzaam? Of zijn we daarin op onze eigen manier selectief? Weten we haarfijn aan te geven wie er deugt en wie niet? Dus ook wie er in onze kerk welkom is, en wie niet. Daar hoeven we weinig voor te doen. Gewoon onze meningen debiteren – vanuit het frame dat wij het nu eenmaal bij het rechte eind hebben. Dat deden we vierhonderd jaar geleden al en dat doen we nog steeds. Wij snappen het, nu de rest nog. En dat laten we ook graag horen. Want wij zijn goed.

Maar wat zeg ik tegen deze boze pompstationmedewerker, langs een lege snelweg in winderig Flevoland? Een kortgeknipte lesbienne met overgewicht, in een houthakkershemd, die buiten tijdens haar rookpauze bitst: ‘We mogen helemaal niets meer. Alle leuke dingen pakken ze ons af. Roken. Zwarte Piet. Vuurwerk.’ Ik probeer nog iets over klimaat. ‘Ja, en straks geen vuurtje meer stoken! En daarna geen worst meer eten en geen bier meer drinken?!’

God is met ons

In ons overtuigd zijn van het goede halen we God er als het ons uitkomt ook nog bij. We vinden het prachtig wanneer de ‘goede’ Joe Biden ons verzekert dat He will raise you up on eagles wings, and hold you in the palm of his hand. Maar wanneer Donald Trump de Bijbel erbij haalt geloven we er niets van en vinden we het onsmakelijk, zo niet godslasterlijk. Maar zowel Biden als Trump roepen om het hardst: God Bless The United States of America! Hoe kan dat dan? Is dat dezelfde God?

Iedereen confiskeert God, net hoe het uitkomt. En dat is godgeklaagd. GOD ZIJ MET ONS staat op ‘onze’ 2 euromunt. IN GOD WE TRUST staat op de US Dollar. En GOTT MIT UNS stond op de koppelriem van de Wehrmacht. En daarbij beroepen we ons graag op de Bijbel. Maar zoals Herman Finkers opmerkt: “Als ik God was, zou ik zeggen: zó heb Ik het in ieder geval nooit gezegd.”

Geen boodschap aan de ander

The Left Wing and the Right Wing Belong to the Same Bird verscheen ineens op mijn tijdlijn, toen Amerika in twee delen uiteen viel – en de tegenstellingen onoverbrugbaar leken. De linker en de rechtervleugel zijn twee kanten van hetzelfde land, dezelfde wereld. Want, maken we geen deel uit van dezelfde wereldgemeenschap, zijn we geen onderdeel van een en hetzelfde organisme? En zou het dan kunnen zijn dat we allemaal een beetje gelijk hebben? Iedereen een eigen gelijk heeft?

Kan ik zien –beter: voelen!– dat die mevrouw van dat tankstation echt verdrietig is over wat zij allemaal niet meer mag? Dat het haar pijn doet dat toevallig al die dingen waar ze plezier in heeft, en die haar na een dag kassadienst ontspannen, niet meer mogen? Zij, die er gewoon geen boodschap aan heeft dat ik niet rouwig ben over wat er in mijn beleving allemaal gaat verdwijnen: de stank, de vervuiling, de gezondheidsproblemen, de klimaatschade? Ik (nog steeds met m’n vervuilende ouwe auto), die eigenlijk geen boodschap heb aan haar en haar leven, haar wensen en verlangens?

We hebben allemaal gelijk

Hoe kan ik begrip hebben (of krijgen) voor mensen wier mening echt haaks staat op die van mij? Een mening die ik zelfs verwerpelijk vind? Aan de humanistisch filosoof Hans-Georg Gadamer wordt toegeschreven: ‘Die Seele der Hermeneutiek besteht darin, daß der Andere recht haben kann.’ Zou het kunnen dat we allemaal gelijk hebben? Op onze eigen manier? Dat er meer dan zeven miljard waarheden zijn? En dat we het hier met elkaar zullen moeten zien te rooien? Met al die anderen die ook wel eens gelijk zouden kunnen hebben?

Hoe kom je voorbij de tegenstellingen? Filmregisseur Paul Verhoeven zegt het, na een levenslange Jezus-studie, zo: “Ook al is ‘Heb uw vijanden lief’ een bijna onmogelijkheid (maar wie weet over een paar miljoen jaar…) – op zijn minst zou ‘begrijp het standpunt van de vijand en ga ervan uit dat hij evenveel redenen heeft om daar achter te staan als jij jezelf hebt’ heel wat menselijk antagonisme vermijden.” (In: Jezus van Nazareth, p 206)