Moeder en zoon: there is a crack in everything, that’s how the light gets in

Remonstrants predikante Christiane Berkvens-Stevelinck is ernstig ziek. De komende tijd zullen zij en haar zoon Jan Berkvens, internationaal educatie-specialist, regelmatig via blogs de wereld beschouwen. Christiane geeft steeds een voorzet, Jan reflecteert.

Lieve Jan,

Ik wil je graag naar ‘Anthem’ van Leonard Cohen laten luisteren. Vooral de tekst van het refrein raakt mij. Hij zingt daar: Ring the bells that still can ring / Forget your perfect offering / There is a crack in everything / That’s how the light gets in. Wat doet het met jou?

Christiane

Lieve Christiane,

Je had dit muziekfragment niet beter kunnen kiezen. Ik kan niet anders dan denken aan de gevolgen van de orkaan Irma in het Caribisch gebied. Vrienden van mij die daar wonen en de vorige orkaan Luis meemaakten spraken hun verbazing uit over het feit dat toen ze na het natuurgeweld naar buiten kwamen, er geen blad meer aan de bomen en geen daken meer op de huizen zaten, de vogels hen vrolijk fluitend welkom heetten in de ravage na de storm. En het opbouwen begon.

Vorige week, net na de orkaan, bezocht ik een concert in het Muziekgebouw aan het IJ, waar ik voorafgaand aan het concert een gesprek tussen een yup en zijn vrienden opving: ‘Ik geef niets, ze willen daar toch alleen maar hun hand ophouden!’, riep hij uit. De vrienden van wisselende leeftijden – jong en oud – beaamden dat of zeiden niets, vrolijk nippend aan hun glazen Prosecco. En ik zei… niets. Helemaal niets! Waarschijnlijk onder het mom ‘the dove will be caught again’: het heeft toch geen zin.

Ik ben niet beter

Nou ken ik die onmogelijk Nederlandse arrogantie wel. Toen ik nog veel op de Caribische eilanden werkte en met de lokale bevolking het onderwijs hielp verbeteren, werd er vaak in Nederland gezegd dat dat toch allemaal geen zin had, tot zelfs de uitspraak ‘afzinken die eilanden, het zijn allemaal criminelen’. Van zo’n uitspraak is natuurlijk in het geheel niets waar: het is bikkelhard werken voor de lokale bevolking, in die toeristenindustrie, lange dagen en vaak onderbetaald, terwijl veel van de Amerikaanse en Nederlandse eigenaren het grote geld opstrijken. Maar als de beelden van plunderende eilanders Nederland bereiken, bevestigen die beelden helaas wel het idee van criminaliteit. Dat sommige van de volkswijken pas een week na de orkaan schoon drinkwater en voedsel krijgen uitgereikt is dan al niet meer ter zake doende.

Gelukkig geven veel mensen om de mensen op de eilanden te helpen. Wat zo’n yup ook uitkraamt voordat zijn veilige leven met mooie concerten zonder natuurgeweld weer doorgang vindt. ‘I can’t run no more with the lawless crowd’. Dus ik doneer en ik distantieer mij van de yup. Sterker nog, ik voel me béter dan de yup. Maar dan zingt Leonard Cohen: ‘There is a crack in everything, That’s how the light gets in’. Oei… ik kijk eens goed naar mijzelf. Ik voel mij beter dan die harteloze arrogante yup. Maar… de ‘crack’ laat zien dat ik mijzelf beter voel, maar niet beter bén. Dat ik mijzelf niet moet afmeten aan andere mensen, maar moet handelen naar wat ik vínd. Doneren, ja lekker veilig. Goed gevoel. En dan ga ik óók weer verder met mijn veilige leven. Ik had dus wél iets moeten zeggen. Tegen de yup. En tegen mijzelf. Wie vrij is van zonde…

Jan