Een wijze levensles van Mark Rutte

‘Wees niet bang’ komt welgeteld 79 keer voor in de Bijbel. Die geruststelling klinkt ook in het evangelie van Lucas, bij de aankondiging van de komst van Jezus. ‘Wees niet bang’ zegt de engel Gabriël tegen de geschrokken Maria, en vertelt haar over haar op handen zijnde zwangerschap. ‘Wees niet bang.’ Maar de vraag is: ‘Hoe dan?!’

Van de zomer zit ik ’s morgens in de regen op de Grote Markt in Den Haag. Ik wacht op mijn oudste zoon om samen met hem een kop koffie te drinken. We hadden net de Brexit en het Oekraïne referendum achter de rug, Trump moest nog komen. Op het terras naast mij hoor ik een bekende stem. Het is onze premier – Mark Rutte staat daar te bellen.

Wat kunnen we doen aan al die bangmakerij?

Toevallig loop ik die dagen te peinzen over het in mijn ogen merkwaardige stemgedrag van velen, de wonderlijke aantrekkingskracht van populisten – vermoedend dat het te maken heeft met wantrouwen en angst: angst voor het onbekende, een onzekere toekomst, bedreiging van verworvenheden. Uit angst voor de toekomst verlangen we terug naar een verleden dat nooit heeft bestaan.

Ik denk: als ie is uitgebeld vraag ik het aan onze premier. Hij hangt op en ik zeg: ‘Mark, mag ik je iets voorleggen?’ en ik vertel hem mijn theorietje. En wat kunnen we aan die angst doen – wat kunnen we doen aan al die bangmakerij? Dan zegt hij iets wat mij verrast. Blij verrast mag ik wel zeggen. Want hij kijkt mij aan en zegt: ‘Ik ben ook bang!’

We hebben helden nodig

Wat een opluchting. Onze premier is ook bang. Bang voor wat er in de wereld gaande is. Maar hij wil niet flink of stoer doen, niet bang maken. Hij zegt: ‘Ik ben ook bang. Maar ik wil me er niet door laten leiden.’ Wonderlijk hoe het werkt, althans bij mij. Onze eerste minister vertelt me dat hij bang is, en het maakt mij rustig.

‘Wees niet bang’ sprak de engel tegen Maria. Maar ‘Hoe dan?!’ Door te erkennen dat je bang bent. Want weinig is zo eng als mensen die doen alsof ze niet bang zijn – mensen die zich groothouden, gaan dreigen, jou bang willen maken. Kun je het omdraaien? Durf je te zeggen: ‘Ik ben bang!’ – en aansluitend: ‘Maar ik ga me daar niet door laten leiden?!’ Dan ben je een held. En deze tijd heeft helden nodig.