Jouw succes je eigen verdienste? Nee, het is louter genade

Wanneer ik succesvolle mensen spreek gaat het vaak over je best doen, zelfs je stinkende best. Mee eens, dan bereik je meer. Maar dát je je best wilt doen, dát je in staat bent om dat te bedenken en dát je dat kunt uitvoeren, dat is niet jouw verdienste. Dat heb je meegekregen, het zit in je genen, zo ben je grootgebracht. Wie ik ben, wat ik bereikt heb, wat ik kan? Het is niet mijn verdienste. Ik heb gewoon heel veel geluk gehad. Mijn talenten, mijn gezondheid? Niets voor gedaan, ik heb het gekregen. Mijn discipline, mijn uithoudingsvermogen? Ik kan niet anders, zo zit ik in elkaar.

Natuurlijk, ik doe mijn best om geen domme dingen te doen. Niet al te ongezond te leven, geen onnodige risico’s te nemen. Maar dát ik niet onverantwoordelijk leef heeft te maken met hoe ik in elkaar zit. En daar geldt: niets voor gedaan, zo ben ik nou eenmaal gebakken. Hoe mijn leven tot nu toe liep? Niet mijn verdienste. Het hing af van wie ik tegenkwam – en dat bestond uit wonderlijk toeval. Mensen die mij aannamen, mij werk gunden, mij hun huis wilden verkopen, mij hypotheken verstrekten. Meestal puur geluk.

Geluk en vette pech

Het kwam ook voor dat ik op het verkeerde moment op de verkeerde plek was. Het gebeurde dat ik ziek werd, ontslagen werd, depressief was of bijna failliet ging. Dat was dan domme pech. Shit happens. Net zo random als het geluk dat ik had. Mijn leven hangt aan elkaar van puur geluk, en soms ook vette pech – van wonderlijk toeval dus. Met tegenslag kan ik leren omgaan, en geluk kan ik dankbaar voor zijn. Dat relativeert. En het stemt ook nederig.

Daarom lijkt het me niet logisch om me te gedragen alsof de loop van mijn leven mijn verdienste of schuld is. Het is een kwestie van pech en geluk. En dat is nu eenmaal niet gelijk verdeeld in het leven. Elk mens doet zijn best – naar vermogen. En dat vermogen is gegeven, een geschenk dat je hebt meegekregen. Een vorm van genade. Beter houden we daar rekening mee, en laten we iedereen meedelen. Met name mensen die het minder getroffen hebben.