Remonstrantse Nieuwe!

Het eerste vaatje Hollandse Nieuwe is binnengebracht en het werd deze week geveild voor een goed doel. Ik hoorde op de radio dat de haringslijters een probleem hebben: de vergrijzing! De jeugd is niet meer van zins om zo’n rauwe, zoute glibber bij het staartje te vatten en deze met een verzaligde smak in het keelgat te laten zakken. Het lijkt me nog best een probleem om zo’n vettig harinkie als ‘cool’, ‘hip’ , en ‘begerenswaardig’ te vermarkten bij een jongere generatie. Ik heb persoonlijk trouwens altijd voor de eer bedankt.

Dan is het toch makkelijker om een eerbiedwaardig kerkgenootschapje aan de jonge man of vrouw brengen. Al was het alleen maar omdat je bij de Remonstranten eigenlijk niets hoeft te slikken wat je niet ziet zitten. Niettemin is enig afstoffen in verschijningsvorm en taalgebruik van dit eerbiedwaardige gezelschap gewenst. En daar zijn we hard mee bezig: vernieuwing! Je kunt bijvoorbeeld nu bij de Remonstranten voor het predikantschap afstuderen als je een master hebt in een andere studierichting dan theologie. De verfrissende blik van relatieve ‘buitenstaanders buiten het theologische bedrijf’ wordt op deze manier uitgenodigd om hun onbevangen licht te laten schijnen over het remonstrantse reilen en zeilen.

Predikanten-in-de-dop

Afgelopen zaterdag hadden we het genoegen om twee van deze nieuwe predikanten-in-de-dop te beluisteren; aan ons was ook de taak om te besluiten of zij toegelaten konden worden tot dit ambt. Dit gebeurde in een speciale bestuursvergadering van de predikantenopleiding. Dit is géén formaliteit en voor de kandidaten is het dan een spannende gebeurtenis. Zij presenteren een afstudeerwerkstuk in een korte lezing voor een zaal vol collega’s, docenten en vertegenwoordigers uit de remonstrantse gemeenten.

Nadat zij nog wat vragen beantwoord hebben, verlaten zij de zaal. Vervolgens beraadslagen alleen degenen die stemrecht hebben over de vraag of zij als predikant beroepen mogen worden in een remonstrantse gemeente. Er wordt welwillend en ook kritisch overlegd. Ook voor de docenten die hen ‘afgeleverd’ hebben een spannend moment.

Lege plek in de hemel

Sandra van Zeeland-van Cassel behaalde haar master aan de Universiteit voor Humanistiek. In een heldere uiteenzetting ‘Zinzoekers rondom een lege plek’ schetste zij eerst hoe zij, tot haar eigen verbazing, vanuit het Humanisme bij de Remonstranten terecht was gekomen. Dit wist zij goed te verbinden met haar uiteenzetting over het Modernisme – de theologische stroming uit de negentiende eeuw, die de deuren openzette voor inzichten uit wetenschap en cultuur. De tegenstelling tussen ‘geloof’ en ‘wereld’ wordt losgelaten, de bijbel wordt wetenschappelijk kritisch onderzocht, Jezus wordt vooral als een inspirerende ethische leraar beschouwd, God komt meer ín de mens terecht, dan erbóven.

Zo ontstaat er als het ware een lege plek in de hemel. ‘Mensen worden niet minder gelovig, maar anders gelovig’, citeert ze Taede Smedes. Die lege plek beschouwt Sandra (en daarin is zij niet de enige gelukkig) als heilvolle, mystieke ruimte voor vrijheid en creativiteit. Aangekomen in deze tijd stelt zij hoopvol dat de Modernistische stroming destijds een opmaat was voor een bloeiperiode in de Remonstrantse Broederschap, dus ja, wat betreft de huidige tijd ….. je weet nooit! Ze vraagt zich af hoe men in het jaar 2418 op deze tijd zal terugkijken. ‘Nou’, bromt mijn buurman, ‘zullen we eerst eens afwachten wat er in 2118 zal zijn?’

Alle werkelijke leven is ontmoeting

Jan van Belle bewandelde een heel ander spoor. Hij werd als bioloog opgeleid, werkte als adviseur milieukunde en ecologie. Hij is thans voorzitter van de kerkenraad van de remonstrantse gemeente Leeuwarden. Voor dit examen koos hij voor het denken van Martin Buber: ‘Alle werkelijke leven is ontmoeting’. Een gedachtewereld die hem zelf nog steeds raakt en ontroert. In een gedicht van Jellema herkent Jan zichzelf als ‘zittend aan een sloot vol toverachtigheden’. Intens verwonderd over wat hij ziet en hoe dit zijn aandacht wekt en vasthoudt. In alles kan zich iets tonen van de goddelijke inwoning.

Niet alleen in de natuur, ook in het alledaagse leven en vooral ook in de ontmoeting tussen twee mensen, daar waar zij zich serieus openstellen voor elkaar. Van belang is de ruimte tussen die twee, want daar huist de verbondenheid met het grotere geheel en met het diepste in onszelf. Hier bevindt zich de speelruimte van het heilige. En hier kan vreugde ontstaan – vreugde die (naast de kwetsbaarheid) ook een plek verdient in de nieuwe ervaringsgerichte theologie, zoals die op het moment ontwikkeld wordt onder leiding van prof. Anbeek.

Geslaagd

Na de beraadslagingen van de vergadering worden Sandra en Jan en degenen die hen begeleiden, teruggeroepen in de vergadering. Zij vernemen dat zij beiden toegelaten zijn als proponent, dus beroepbaar zijn als predikant. Een hartelijk applaus is hun deel. Zij worden persoonlijk toegesproken, zij horen ook welke aandachtspunten er naar voren kwamen in de beraadslagingen.

Daarna vierden we samen dit prachtige moment in hun levensloopbaan in een kerkdienst die door hen samen was voorbereid. Tenslotte ontvangen ze van alle dienstdoende en al-met-pensioen-zijnde collega’s een persoonlijke zegen voor hun werk.

Wij zijn twee Remonstrantse Nieuwen rijker!