Een Aramees Onze Vader

Bron van Zijn,
die ik ontmoet
in wat mij ontroert.
Ik geef U een naam
opdat ik U een plaats kan geven in mijn leven.
Bundel uw licht in mij – maak het nuttig.
Vestig uw rijk van eenheid nu,
uw enige verlangen handelt dan samen met het onze.
Schenk ons wat we elke dag nodig hebben
aan brood en aan inzicht.
Maak de koorden van fouten los
die ons verbinden aan het verleden,
opdat ook wij anderen hun misstappen kunnen vergeven.
Laat de oppervlakkige dingen ons niet misleiden.
Uit U wordt geboren:
de al werkzame wil,
de levende kracht om te handelen,
en het lied dat alles verfraait
en zich van eeuw tot eeuw vernieuwt.

(vrij hertaling van Bram Moerland)

Oertekst

Veel mensen zijn geïnspireerd door dit gebed dat ook het ‘Aramees Onze Vader’ wordt genoemd. Zowel ‘Aramees’ als ‘Onze Vader’ kunnen tussen aanhalingstekens staan, omdat betwijfeld wordt of dit gebed Aramese wortels heeft en ook of het wel om het Onze Vader gaat. De tekst van het Jezusgebed is in twee versies overgeleverd, door de evangelisten Mattheus en Lukas, die allebei in het Grieks schreven. Er zijn pogingen gedaan om het gebed in de oorspronkelijke taal te reconstrueren. Er is al in de Oudheid een hertaling van het Grieks naar het Aramees gemaakt. Hier is een Nederlandse vertaling van de reconstructie van de oertekst:

Vader
Uw naam worde geheiligd
Uw koninkrijk kome.
Ons dagelijks brood,
Geef het ons vandaag.
Vergeef ons onze schulden
Zoals wij onze schuldenaren vergeven.
En beproef ons niet.

Authentiek of later toegevoegd

Al een eeuw of twee proberen bijbelweteschappers de historische kern en de toevoegingen te onderscheiden. Daarbij speelt het ‘criterium van de Aramese taal’ een belangrijke rol. Als een uitspraak niet kan worden terugvertaald in die taal, is het vrijwel zeker geen authentiek ‘Jezuswoord’. Dit argument kan niet worden omgekeerd. Als je kunt vaststellen dat het wel in het Aramees valt te vertalen, heb je niet geconcludeerd dat het gaat om een authentieke uitspraak van Jezus.

‘Aramese bril verandert boodschap evangeliën‘. Onder die uitdagende en intrigerende kop, werd in het jaar 2000 in Trouw aandacht gevraagd voor het boek ‘Een verborgen evangelie’ van Neil Douglas-Klotz. Daarin werd geclaimd dat we alleen via het West-Aramees, de taal van Jezus, de ware bedoeling van Jezus op het spoor kunnen komen. De auteur heeft voor zijn boek de Oost-Aramese ofwel Syrische Bijbelvertaling (de Pesjitta) leren lezen. Deze vertaling is pas rond 400 na Christus in zwang gekomen, maar Douglas-Klotz claimt dat we daarmee de Aramese wortels van de woorden van Jezus zelf op het spoor kunnen komen.

Eigen inzichten

In zijn boek behandelt hij ook het (begin van) het ‘Onze Vader’. In de Syrische Bijbeltekst staat gewoon ‘Onze Vader die in de hemel(en) (is)’, maar Douglas-Klotz vertaalt dit als ‘O Gij, de Ene uit wie Adem het Zijn binnendringt in alle vormen van licht’. Hij vertaalt dus niet wat er staat, maar wil ons in zijn versie van het gebed laten delen in zijn inzichten die hij als soefi heeft ontvangen.

Hoe het ook zij, Onze Vader of niet, het blijft een mooi gebed.